Opublikowano: 31 październik 2016

Odsłony: 1206

  27 października  2016 roku mieliśmy okazję po raz kolejny gościć w Wyższej Szkole Prawa i Administracji w Rzeszowie. Tego dnia odbyło się Podkarpackie Forum Penitencjarne nt. ,, Izolacja i resocjalizacja – wątpliwości i problemy praktyczne”.

 Nowatorskie metody resocjalizacji – resocjalizacja historyczna ,

prof. nadzw. dr hab. Czesław P. Kłak

Dlaczego osadzeni są tak źle traktowani po wyjściu z ośrodka penitencjarnego? Ma to swoje korzenie w przeszłości, gdzie więźniowie byli traktowani nad wyraz źle i okrutnie. Umierali w celach niekiedy  z głodu, innymi razy na choroby. Skutkowało to tym, że co czterdziesty skazany w czasach nowożytnych i poprzedzających zdołał wyjść po odsiedzeniu wyroku z więzienia. Normy odległych czasów z przeszłości w pewien sposób zostały przejęte przez nas, współczesnych ludzi.

Wadliwa praktyka

 W naszym społeczeństwie istnieje wiele stereotypów. Jest to szczególnie związane z małą wiedzą lub jej brakiem o resocjalizacji. Społeczność źle wyedukowana nie potrafi odpowiednio zachować się w danych sytuacjach, a dodatkowo kieruje nimi poczucie zagrożenia przedstawiane w mediach. W  świetle niechęci społeczeństwa osadzeni nie mają perspektyw do życia poza zakładem.

Edukacja historyczna w ramach projektu „Auschwitz –historia - edukacja obywatelska”, mjr Mariusz Kocaj,   specjalista Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Rzeszowie

Projekt zapoczątkowano w roku 2009, jest realizowany w formie edycji. Rejon rzeszowski włączył się do niego w czerwcu 2015 roku po okręgu Kraków i Katowice. Z inicjatywą rozpoczęcia wystąpiła służba więzienna. Program projektu  jest dedykowany do każdego z nas, jest programem edukacyjnym, jednak ma on szczególne przeznaczenie dla skazanych. Prezentacja wystawy, multimediów i filmów dokumentalnych służy poszerzeniu zakresu wiedzy osób pozbawionych wolności na temat tragicznych momentów w najnowszej historii oraz destrukcyjnego wpływu zbrodniczych systemów władzy, ksenofobicznych ideologii na losy narodów, rodzin i pojedynczych osób, a także na relacje międzyludzkie i struktury społeczne. W głównej mierze skłaniać  skazanych do refleksyjności i rozwijania u siebie  zdolności empatii – tak tej emocjonalnej jak i poznawczej. Z tego punktu widzenia działania podejmowane w ramach realizacji kolejnej edycji programu "Auschwitz - Historia - Edukacja Obywatelska" mają niebagatelne znaczenie w formowaniu  postaw skazanych pożądanych w społeczeństwie.

Świat sprawiedliwych – bohaterski przykład rodziny Ulmów,

mjr Bożena Ulidowska – specjalista Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Rzeszowie

Na bazie programu w ramach powyższego projektu zaczerpnięto do części edukacyjnej  w zakładach penitencjarnych historię rodziny Ulmów z Markowej. Głównym celem programu "Świat Sprawiedliwych - bohaterski przykład rodziny Ulmów" jest kształtowanie postaw społecznych wśród skazanych. Program składa się z 12 spotkań edukacyjno-warsztatowych. Pierwszy moduł zakłada poznanie historii rodziny Ulmów, drogi życiowej Józefa Ulmy, jego działalności w lokalnym społeczeństwie, postawy jako męża, ojca i sąsiada. Kolejne mają być próbą wejścia w problemy człowieka niepełnosprawnego. Więźniowie poznają różne rodzaje niepełnosprawności, będą wchodzić w emocje tych ludzi i uświadomią sobie, jakiej pomocy niepełnosprawni potrzebują, jak im pomóc, nie naruszając ich godności. Ta część zajęć zakończy się bezpośrednim spotkaniem z osobami niepełnosprawnymi i ludźmi pracującymi z takimi osobami. Program na początku będzie realizowany w Zakładzie Karnym w Rzeszowie, następnie obejmie wszystkie jednostki penitencjarne na Podkarpaciu. Twórcy projektu mają również nadzieję, że wykroczy swoim zasięgiem poza granice Podkarpacia.

Płatne czy nieodpłatne zatrudnianie osadzonych, kpt. Iwona Bąk – specjalista ds. zatrudnienia skazanych Areszt Śledczy w Sanoku

Drugą częścią programu było zatrudnienie skazanych, a przede wszystkim czy osadzeni powinni dostawać wynagrodzenie, czy może pracować nieodpłatnie. Czy ich praca powinna być nieodpłatna? Pokutują społeczeństwu winy, które popełnili, czyli wydawałoby się, że taki tok myślenia nie jest zły. Pomijamy tutaj pewien fakt, osoby osadzone często trafiają do zakładów przez niepłacenie np. alimentów na dzieci, zamykając takiego delikwenta nie zmieniamy pozycji jego dziecka. To zaś chyli nas do płacenia osadzonym za pracę,  za te pieniądze mogą składać składki, aby potem mieć emeryturę. Minister Sprawiedliwości Zbigniew Ziobro ma wprowadzić w ustawie przymusową pracę więzienną, ma ona za zadanie zmniejszyć opłatę państwa na osadzonych, wynosi ona teraz około  3000zł na miesiąc za jednego osadzonego. Prace te będą polegały na pomocy niepełnosprawnym, remontowaniu szkół.  Każdy z nas dostaje pensję za pracę, którą wykonujemy, dlaczego więc oni mają jej nie dostawać? Głównie chodzi tu o środki, państwo wydaje już dużą ilość pieniędzy na więźniów i dąży do zmniejszenia tej sumy. Jeżeli pensja wychodziłaby od firmy w której pracują, państwo nie ponosi strat, jeżeli zaś za prace więzienne osadzeni otrzymywaliby pensje, musiałyby się one skądś brać. Za prace porządkowe oraz pomocnicze lub za prace porządkowe na rzecz samorządu terytorialnego, w wymiarze nieprzekraczającym 90 godzin miesięcznie, wynagrodzenie skazanemu nie przysługuje.

Praca a wolność

 Osadzeni poprzez pracę otrzymują namiastek wolności, mogą oderwać się od codziennej rutyny zakładu, ich ruch nie zostaje skrócony do spacerniaka i bloków więziennych. Może to pomóc w jakimś stopniu w resocjalizacji.

Terapia osób z zaburzeniami preferencji seksualnych, kpt. Rafał Rutkowski,  starszy psycholog oddziału terapeutycznego Zakładu Karnego w Rzeszowie – Załężu

Ostatnią część poświęcono sprawcom i osadzonym  z zaburzeniami preferencji seksualnych. W polskich więzieniach przebywa 2441 sprawców przestępstw seksualnych, odbywających kary pozbawienia wolności między innymi za gwałty, w tym na nieletnich, inne czynności seksualne. Ci, u których stwierdzono zaburzenia preferencji seksualnych, np. pedofilię, raptofilię, sadyzm kierowani są do oddziałów terapeutycznych dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo. Ci którzy ukończyli program terapeutyczno-resocjalizacyjny dla sprawców przestępstw przeciwko wolności seksualnej i obyczajności popełnionych w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych, mają w ramach tego programu prowadzone zajęcia dotyczące edukacji seksualnej, trening empatii, zajęcia terapeutyczne oraz trening zapobiegania nawrotom patologicznych zachowań na tle seksualnym. W przypadku skazanych, którzy nie podejmują w zakładzie karnym pracy nad zmianą, kiedy ryzyko powrotu do przestępstwa oceniane jest jako wysokie, dyrektor jednostki penitencjarnej, na 8 miesięcy przed przewidywanym końcem kary, może wystąpić do sądu z wnioskiem w trybie Ustawy z dnia 22 listopada 2013 o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób. Sąd, po wydaniu opinii biegłych psychiatrów i seksuologa może skierować osadzonych do Krajowego Ośrodka Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym lub orzec zastosowanie nadzoru prewencyjnego sprawowanego przez policję.

Konrad Lech

Jakub Bembenik